فرمالدئید یا فرمالین یکی از خطرناکترین مواد شیمیایی است که در منزل وجود دارد. تحقیقات نشان داده که قرار گرفتن مردان در معرض این ماده شیمیایی برای دورهای طولانی چه بسا به باروری آنها زیان میرساند و شانس تولید مثل آنها را کاهش میدهد. وجود این ماده در غلظتهای بالاتر از ۰ / ۱ ppm در هوای خانه باعث احساس سوزش در نای به همراه مشکل تنفسی، سوزش چشم و سردرد میشود. یکی دیگر از مشکلات بسیار خطرناکی که فرمالین در بدن ایجاد میکند، تولید اسید فرمیک است که با نفوذ در خون باعث افزایش اسیدیته میشود. علاوه بر این، فرمالین در بدن سبب تغییر پروتئینهای DNA نیز میشود.
ویکی پدیا:
فرمالدهید (به انگلیسی: Formaldehyde) که نام علمی آن متانال (methanal) است، گازی با بوی تند و زننده‌است و کوچک‌ترین آلدهید به‌شمار می‌آید.
فرمالدهید به آسانی از سوخت ناقص ترکیب‌های کربن‌دار به دست می‌آید و در دود حاصل از آتش سوزی جنگل‌ها و دود خودروها نیز یافت میشود. فرمالدهید از اکسایش متانول در دمای ۵۰۰ درجه سانتی گراد با استفاده از نقره به عنوان کاتالیزگر بدست می‌آید. مقادیر اندک فرمالدهید در فرایندهای متابولیک پسماندها در بسیاری از جانوران زنده نیز ساخته میشود. از فرمالدهید برای نگهداری نمونه‌های جانوری استفاده میشود.
ساختار شیمیایی
متانال، با فرمول شیمیایی CH۲O یک آلدهید محسوب میشود که دارای گروه عاملی کربونیل (C=O) می‌باشد؛ بنابراین اتم کربن دارای سه قلمروی الکترونی است و هیبریداسیون sp۲ را اتخاذ کرده‌است. پس فرمالدهید یک مولکول مسطح و به شکل مثلث است.[۱] الکترونگاتیوی بیش‌تر اکسیژن نسبت به کربن، این مولکول را به یک مولکول قطبی تبدیل کرده‌است.
خواص فیزیکی
فرم آلدهید دارای مولکول‌های قطبی است، بنابراین جاذبه‌های دوقطبی-دوقطبی بین این مولکول‌ها و همین‌طور بین مولکول‌های متانال با دیگر مواد می‌تواند برقرار شود. در اثر جاذبه‌های بین مولکولی، فرم‌آلدهید در فاز مایع به شکل سه‌پار (trimer) هم یافت میشود. این جاذبه‌های دوقطبی موجب میشود تا متانال در حلال‌های قطبی نظیر آب و اتانول حل شود (محلول آبی فرم آلدهید را «فرمالین» هم می‌گویند).[۲]
تهیه
فرمالدهید را از طریق اکسید احیا تهیه می‌کنند و معمولاً برای این که راندمان تولید بالا رود باید مقداری صبرکنیم که باعث تولید اسید فرمیک HCOOH در کنار فرمالدهید میشود پس قبل از اندازه‌گیری باید فرمیک اسید را خنثی کنیم، در بازار به آنها فرمالین هم گویند.
کاربردها
استفاده فرمالدهید به عنوان یک ضد عفونی‌کننده همچون گلوتار آلدئید می‌باشد. یکی از کاربردهای فرمالدهید در صنایع چسب‌سازی است. این ماده در فاضلابهای صنایع مختلف همچون صنایع چسب‌سازی و پتروشیمی یافت می‌گردد. یکی دیگر از کاربردهای این ماده استفاده از آن به عنوان فیکساتیو در آماده‌سازی نمونه‌های بافتی برای بررسیهای دیگر می‌باشد. مثل تشریح آناتومیک یا بررسی بافت شناسی. مورد استفاده دیگر کاربرد آن به عنوان یک ماده استریل‌کننده و ضد عفونی‌کننده است.
آسیب‌ها
فرمالدهید به عنوان نگهدارنده در صنعت رنگ و رزین استفاده میشود. اما به دلیل مقاومت حرارتی پائین در گذشت زمان تبخیر میشود لذا ماده رنگ یا رزین عاری از ماده نگهدارنده میشود. بخارات سمی دارد. نهاد بین‌المللی تحقیقات روی سرطان (IARC) فرمالدهید را از مواد شناخته شده به سرطان زایی می‌داند.[۳]
