فرمالدئید:
فرمالدئید یا فرمالین یکی از خطرناکترین مواد شیمیایی است که در منزل وجود دارد. تحقیقات نشان داده که قرار گرفتن مردان در معرض این ماده شیمیایی برای دورهای طولانی چه بسا به باروری آنها زیانمیرساند و شانس تولید مثل آنها را کاهش میدهد. وجود این ماده در غلظتهای بالاتر از ۰ / ۱ ppm در هوای خانه باعث احساس سوزش در نای به همراه مشکل تنفسی، سوزش چشم و سردرد میشود. یکی دیگر از مشکلات بسیار خطرناکی که فرمالین در بدن ایجاد میکند، تولید اسید فرمیک است که با نفوذ در خون باعث افزایش اسیدیته میشود. علاوه بر این، فرمالین در بدن سبب تغییر پروتئینهای DNA نیز میشود.
آمونیاک:
آمونیاک مهمترین ترکیب هیدروژنه ازت است که در طبیعت از تجزیه مواد آلی ازت دار به دست میآید. آمونیاک گازی است بی رنگ، با مزه فوق العاده تند و زننده که اشک آور و خفه کننده است. گاز آمونیاک از هوا سبکتر استو به سهولت به مایع تبدیل میشود. آمونیاک شناخته شده ترین ماده برای پاک کردن سطوح پنجره ها و آینه است که سبب تحریک دستگاه تنفسی، پوست و چشم میشود. مواجهه با حجم زیاد این گاز برای بدن انسان بسیار خطرناک است زیرا این گاز با آسیب رساندن به ششها میتواند سبب مرگ فرد شود.
دی اکسان:
دی اکسان در واقع یک محصول فرعی است که در حین واکنش تولید سدیم لوریل اتر سولفات (پاک کننده اصلی شامپوها) ایجاد میشود. برای تولید این پاک کننده لوریل الکل با گاز اتیلن اکساید واکنش میدهد و پس از سولفونه کردن، محصول نهایی حاصل میشود. در نهایت هم ۱ و ۴ -دی اکسان در نتیجه جفت شدن ۲ مولکول اتیلن اکساید و به عنوان محصولی جانبی، مزاحم و ناخواسته این فرآیند ایجاد میشود . ماده شیمیایی ۱ و –۴ دی اکسان یک مایع است که به راحتی در آب حل میشود و در درجه اول به عنوان حلال در مواد شیمیایی و سپس به عنوان یک ماده کمکی در ایجاد واکنشهای شیمیایی کاربرد دارد. دی اکسان مادهای است که بدن انسان آن را به عنوان یک هورمون اشتباه میگیرد؛ اگرچه خواص این مولکول به هیچ عنوان شبیه به هورمون نیست یا حتی از نظر شیمیایی هم به هورمون شباهتی ندارد؛ در حقیقت بدن انسان فریب میخورد و فکر میکند که از نظر شیمیایی این ماده یک استروژن است. در واقع این ماده مقلد رفتار استروژن است؛ از این جهت به آن بدل استروژن نیز میگویند.
کارشناسان در تحقیقات خود پیرامون مضرات این ماده شیمیایی اثر آن را در ابتلای موشهای آزمایشگاهی به سرطان مشاهده کردهاند. براساس آمارها، ۱ و –۴ دی اکسان با ابتلای افراد به سرطانهای بینی، کبد و پستان مرتبط است. امروزه با پیشرفت فرآیندهای تولیدی تلاش میشود مقدار محصول فرعی و سرطانزای دی اکسان در محصولات اصلی بهداشتی به حداقل ممکن کاهش یابد. برای کسب اطمینان از کم خطر بودن محصولات حاوی دی اکسان، باید میزان این ماده در هر محصول بهداشتی به دقت کنترل شود.
بوراکس:
بوراکس در محصولات متنوع لباسشویی و تمیز کننده خانگی بکار میرود. برخی مطالعات نشان داده که قرار گرفتن طولانی مدت در معرض این ماده شیمیایی منجر به کاهش باروری هم در مردان و هم در زنان
میشود.
پارابن:
پارابن ها نخستین بار در حدود ۸۵ سال پیش معرفی شدند و به سرعت به یکی از پرمصرفترین نگه-دارندهها تبدیل شدند . واژه پارابن (Paraben) مخفف پارا هیدروکسی بنزوئیک اسید (para Hydroxybenzoic Acid) است . از نگاه شیمیایی، پارابنها خانوادهای از استرهای آلکیل پاراهیدروکسی بنزوئیک اسید هستند. پارابن در مواد آرایشی، مرطوب کنندهها، محصولات مراقبت از مو و محصولات اصلاح به عنوان نگهدارنده مورد استفاده قرار میگیرد و محصولات آرایشی را در مقابل رشد میکروارگانیسمها )قارچ، کپک و…( مقاوم میسازد. مشتقات مختلفی از پارابن از جمله متیل پارابن، پروپیل پارابن و بوتیل پارابن در محصولات آرایشی به طور معمول حضور دارد. معمولاً برای رسیدن به اثر محافظتی بیشتر و طیف اثر وسیعتر از ترکیب چند نوع پارابن مانند متیل و اتیل در فرمولاسیون استفاده میشود . پارابنها مواد شیمیایی با خواص شبه استروژن هستند و استروژن یکی از هورمونهایی است که در سرطان سینه نقش دارد در مطالعاتی که پیرامون این ماده انجام شد، مشخص شد که پارابنها نقش زنواستروژن را در بدن ایفا میکنند. یعنی فاکتورهایی که مشابه استروژن در بدن عمل میکنند . این به هم ریختگی در میزان هورمون استروژن با ایجاد سرطان سینه مرتبط است .
دی آزولیدینیل اوره:
در اکثر مواد آرایشی بر پایهی آب، دئودورانت ها، رنگ مو، کرم اصلاح و ماسکهای صورت، این ماده در غلظتهای ۰.۱ تا ۵ درصد حضور دارد. دی آزولیدینیل اوره انحلالپذیری بالایی در آب دارد و برای ساعتها بعد از اعمال محصول آرایشی همچنان بر روی پوست میماند و زمان کافی برای جذب کامل به وسیله سلولهای پوستی را دارد. این ماده اغلب همراه با پارابن به عنوان نگهدارنده عمل میکند. از معایب این ماده این است که دی آزولیدینیل اوره میتواند موجب آزاد سازی فرمالدئید شود. فرمالدئید ماده ای سرطان زا است که وجود آن در محصولات آرایشی به هیچ وجه توصیه نمیگردد. سایر مواد شیمیایی که موجب آزاد سازی فرمالدئید میشوند عبارتند از: دی ام دی ام هیدانتوین ، متان آمین، کواترنیوم- ۱۵ .
تگزاپن :
سورفکتانت سدیم لوریل اتر سولفات (SLES) که با نام تجاری تگزاپن شناخته میشود، مادهای خمیری شکل به رنگ سفید یا زرد کمرنگ است که خاصیت کف کنندگی و پاک کنندگی خوبی دارد. از تگزاپن در طیف وسیعی از محصولات شوینده همچون شامپوها، مایعات دستشویی، مایعات ظرفشویی و … استفاده میشود. از ویژگیهای تگزاپن میتوان به خاصیت کف کنندگی زیاد آن اشاره کرد. از دیگر ویژگیهای تگزاپن میتوان به خواص شویندگی بسیار قوی آن، امولسیون کنندگی، ویسکوز دهندگی و پایداری کف آن اشاره کرد. مشکل اصلی با سدیم لوریل اتر سولفات به خاطر فرآیند تولیدش است، که طی آن اغلب به ۱ و ۴ -دی اکسان آلوده میشود که مادهای سرطانزا است. پژوهشها نشان میدهد سدیم لوریل اتر سولفات میتواند باعث سوزش چشم و پوست، اختلال غدد درونریز، سمیت محیطی، سمیت عضوی، سمیت رشدی، سمیت تولیدمثلی، سمیت عصبی و جهشهای احتمالی در DNA شود که سبب سرطان میشوند.
ایزو تیازولین:
ایزوتیازولین یک ترکییب شیمیایی آلی است که به عنوان نگهدارنده مصرف می گردد. این ماده شیمیایی ضد میکروبی برای کنترل باکتریها، قارچها و جلبکهای تشکیل دهنده لجن در سیستمهای خنک کننده آب و فاضلاب و کاغذ سازی، سیستمهای استخراج نفت و دیگر موارد صنعتی کاربرد دارد. هدف از استفاده از این ماده در محصولات بهداشتی و آرایشی، مهار فعالیتهای میکروبی است که میتواند محصول را تا قبل از تاریخ انقضاء نگهداری کند . به هنگام استفاده از این ترکیب، علاوه بر تاثیرات مثبت و دلخواه ما، ممکن است اثرات سوء نیز داشته باشد. استفاده از این ماده دارای تاثیرات منفی و ناخواستهای نیز هست؛ مانند مسموم کردن آب هنگامی که در آب ریخته میشود و یا در برخی موارد به هنگام تماس با پوست حساسیتهای شدیدی ایجاد میکند. خطر ایجاد حساسیت در زمانی که لایه بیرونی پوست دست آسیب دیده باشد، بیشتر از سایر مواقع است. در واقع شدت ایجاد این حساسیت به چگونگی این تماس و همچنین غلظت محلول مورداستفاده بستگی دارد. حداکثر غلظت مجاز این ماده ۱ / ۰ درصد وزنی است که در صورت استفاده غلظتهای بیشتر از این مقدار، ممکن است موجب ایجاد سوختگیهای شیمیایی شدیدی روی پوست بدن انسان شود.
رایحه و عطر:
تحقیقات ثابت کرده است که مصرف کنندگان به بوی محصول خریداری شده بیشتر از تاثیر گذاری آن اهمیت میدهند. بوی خوشایند، یکی از فاکتورهای مهمی است که فرد را در انتخاب محصول آرایشی مورد نظر ترغیب مینماید و میتواند با ایجاد بوی مطبوع، بوی ناخوشایند سایر ترکیبات شیمیایی موجود را پوشش دهد و موجب فروش بیشتر شود. این رایحه ها سبب ایجاد بوی خوشایندی در محصول میگردند اما استفاده از آنها برای عموم مردم جایز نیست . رایحه دهندههای مصنوعی معمولا حساسیت زا هستند و شامل مواد شیمیایی شناخته شدهای مانند فتالات ها میباشند. این رایحه ها میتوانند سبب آسیب به دستگاه ایمنی بدن شوند، واکنش های آلرژیک پدید آورند و سبب ایجاد حمله های شدید آسم گردند.
رنگ:
افزودن رنگهای سنتزی و یا مصنوعی، به فرمولاسیون لوازم آرایشی و بهداشتی جهت به وجود آمدن رنگی مطلوب مورد استفاده قرار میگیرند اما ایمنی استفاده از این رنگها قابل بحث است. سازمان غذا و داروی آمریکا به چند نوع رنگ مجوز داده است در محصولات آرایشی استفاده شود. هرچند که هنوز ایمنی آنها در هالهای از ابهام قرار دارد. مخالفان استفاده از این قبیل رنگها آنها را سمی و سرطانزا میدانند.
رایحه و عطر: تحقیقات ثابت کرده است که مصرف کنندگان به بوی محصول خریداری شده بیشتر از تاثیر گذاری آن اهمیت میدهند. بوی خوشایند، یکی از فاکتورهای مهمی است که فرد را در انتخاب محصول آرایشی مورد نظر ترغیب مینماید و میتواند با ایجاد بوی مطبوع، بوی ناخوشایند سایر ترکیبات شیمیایی موجود را پوشش دهد و موجب فروش بیشتر شود. این رایحهها سبب ایجاد بوی خوشایندی در محصول میگردند اما استفاده از آنها برای عموم مردم جایز نیست . رایحه دهندههای مصنوعی معمولا حساسیتزا هستند و شامل مواد شیمیایی شناخته شدهای مانند فتالاتها میباشند. این رایحهها میتوانند سبب آسیب به دستگاه ایمنی بدن شوند، واکنش- های آلرژیک پدید آورند و سبب ایجاد حملههای شدید آسم گردند .
